Split i Trogir

Pierwsza osada w Splicie została założona przez greckich kolonistów z wyspy Vis w III wieku pne. Osada została nazwana Aspálathos i znajdowała się na wzgórzu z widokiem na morze. Iliryjskie plemię Delmata wkrótce podbiło te tereny i rządziło aż do przybycia Rzymian.

W II wieku pne Republika Rzymska podbiła region i uczyniła go częścią prowincji Illyricum. Rzymianie założyli nowe miasto na miejscu Aspálathos, które nazwali Splētum. Nowe miasto było głównym centrum handlowym i wojskowym, a jego znaczenie rosło w całym Cesarstwie Rzymskim. W tym czasie powstał najsłynniejszy punkt orientacyjny miasta, Pałac Dioklecijanova.

W średniowieczu, po upadku Cesarstwa Zachodniorzymskiego, w VI wieku Split stał się częścią Cesarstwa Bizantyjskiego. Miasto pozostało ważnym centrum handlowym i kulturalnym, a chrześcijaństwo stało się w tym czasie dominującą religią w regionie.
W VII wieku miasto zostało zdobyte przez Słowian, którzy założyli na tym terenie własne królestwo. Split pozostawał pod panowaniem słowiańskim aż do X wieku, kiedy miasto został dołączone do Królestwa Chorwacji.
W średniowieczu Split był wielokrotnie atakowany przez różnych najeźdźców, w tym Saracenów, Normanów i Wenecjan. Pomimo tych wyzwań miasto nadal rozwijało się i rozwijało, stając się ważnym centrum sztuki i architektury.

W XV wieku Split stał się częścią Republiki Weneckiej. Wenecjanie zbudowali w mieście kilka fortyfikacji, aby chronić je przed atakami osmańskimi, a także wznieśli wiele nowych budynków i pomników, w tym Wieżę Zegarową i Ratusz. Epoka wenecka była dla Splitu czasem wielkiego rozwoju, a miasto stało się jednym z najważniejszych centrum handlu i rzemiosła nad Adriatykiem. Jednak niezależność i autonomia miasta ulegały stopniowej erozji, a miasto stawało się coraz bardziej podporządkowane rządowi weneckiemu.

W XIX wieku Split stał się częścią imperium Habsburgów, które rządziło Chorwacją do końca I wojny światowej. W tym czasie miasto przeszło znaczną modernizację i urbanizację, a także powstało wiele nowych budynków i projektów infrastrukturalnych.
Po I wojnie światowej Chorwacja stała się częścią Królestwa Jugosławii, a Split stał się drugim co do wielkości miastem w kraju po stolicy, Belgradzie. W czasie II wojny światowej miasto było okupowane przez wojska włoskie i niemieckie i doznało znacznych zniszczeń.
Po wojnie Split stał się częścią Socjalistycznej Federalnej Republiki Jugosławii, która trwała do rozpadu kraju na początku lat 90-ych. W tym czasie miasto nadal się rozwijało i modernizowało, stając się ważnym centrum turystycznym, znanym z pięknego wybrzeża i zabytkowej architektury.

Dziś Split to kwitnące miasto z bogatym dziedzictwem kulturowym i tętniącym życiem przemysłem turystycznym. Jego historyczne centrum, w tym Pałac Dioklecijanova, jest wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, a liczne plaże i atrakcje kulturalne miasta przyciągają turystów z całego świata.

Dioklecjan był jednym z najpotężniejszych cesarzy Cesarstwa Rzymskiego i rządził od 284 do 305 rne. Był znany ze swoich kampanii wojskowych, reform administracyjnych i prześladowań chrześcijan. Po abdykacji w 305 roku wyszedł na emeryturę do swojego pałacu w Splicie, który zbudował w rodzinnej Dalmacji.

Pałac został zaprojektowany jako samodzielne miasto, z czterema bramami, centralnym placem oraz licznymi komnatami i galeriami. Otoczony był murem z basztami i fosą, a jego wejść strzegli żołnierze. Pałac miał być również luksusową rezydencją z wyszukanymi ogrodami, dziedzińcami i fontannami.

Po śmierci Dioklecjana pałac został opuszczony i popadł w ruinę. Z biegiem czasu był stopniowo przebudowywany i odbudowywany przez różnych władców i zdobywców. W średniowieczu służył jako twierdza i siedziba chorwackiego króla. W epoce renesansu został przekształcony w dzielnicę mieszkalną, w której mieszkali szlachta i zamożni mieszkańcy Splitu.

W XIX i XX wieku pałac przeszedł gruntowną renowację i konserwację. Dziś jest popularną atrakcją turystyczną i wpisanym na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Podziemne piwnice pałacu, które służyły jako sklepy i źródło wody, zostały przekształcone w targowisko z pamiątkami i produktami lokalnymi.

W pałacu znajduje się kilka godnych uwagi zabytków, w tym katedra św. Duje, która została zbudowana w VII wieku naszej ery jako mauzoleum Dioklecjana. Katedra jest jedną z najstarszych na świecie, a jej dzwonnica oferuje panoramiczne widoki na Split i okolice.

Innym wartym uwagi punktem orientacyjnym jest Świątynia Jowisza, która pierwotnie była rzymską świątynią poświęconą bogu Jowiszowi. Został później przekształcony w baptysterium podczas chrystianizacji Splitu w VII wieku naszej ery. Dziś jest to muzeum prezentujące starożytne rzymskie artefakty i rzeźby.

Plac Perystylowy to kolejna centralna cecha pałacu. Jest to centralny plac otoczony kolumnami i arkadami, który był używany do publicznych zgromadzeń i ceremonii w czasach rzymskich.
Pomimo swoich starożytnych początków Pałac Dioklecjana jest nadal tętniącą życiem i tętniącą życiem częścią centrum Splitu, w której znajdują się liczne sklepy, kawiarnie i restauracje. Pozostaje świadectwem pomysłowości i architektonicznego geniuszu starożytnych Rzymian.

Trogir jest dobrze zachowanym przykładem średniowiecznej i renesansowej urbanistyki, architektury i sztuki, odzwierciedlającym wpływy różnych tradycji kulturowych i artystycznych, które kształtowały historię miasta na przestrzeni wieków.

Historia Trogiru sięga czasów starożytnych, kiedy był znany jako Tragurion i był ważnym centrum handlowym i kulturalnym na wschodnim wybrzeżu Adriatyku. W III wieku p.n.e. zostało podbite przez Greków, a później Rzymian, którzy założyli tam kolonię i zbudowali wokół miasta mur obronny. W średniowieczu miasto było rządzony przez różne mocarstwa, w tym Cesarstwo Bizantyjskie, Republikę Wenecką i Królestwo Węgier.

Historyczne centrum Trogiru położone jest na małej wyspie między lądem a wyspą Čiovo. Jest otoczony murami i ma system wąskich uliczek i alejek, które wiją się przez jego budynki, z których wiele pochodzi z XIII, XIV i XV wieku. Główny plac miasta, Plac Katedralny, jest zdominowany przez Katedrala Sv. Lovre, arcydzieło architektury romańskiej i gotyckiej, zbudowane między XII a XV wiekiem.

Inne zabytki miasta to zamek Kamerlengo, XV-wieczna twierdza zbudowana przez Wenecjan w celu ochrony Trogiru przed atakami osmańskimi; Św. Klasztor Dominikanów, w którym mieści się muzeum sztuki sakralnej i artefaktów; oraz Pałac Cipiko, pałac z epoki renesansu, który obecnie służy jako Muzeum Miejskie.

Miejsce historyczne Trogiru zostało wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO w 1997 roku w uznaniu jego wyjątkowej uniwersalnej wartości jako dobrze zachowanego przykładu średniowiecznego i renesansowego miasta, które odzwierciedla kulturowe i artystyczne wpływy różnych cywilizacji na przestrzeni wieków. Jest popularnym miejscem turystycznym, przyciągającym turystów z całego świata, którzy przyjeżdżają podziwiać jego architekturę, sztukę i historię.