Karaimowie to najmniejszy naród w Turcji, który obecnie mieszkają na Litwie, większość w Trokach (Trakai). Język karaimski wywodzi się z rodziny języków tureckich zachodniej grupy Kipchak i jest zbliżony do języka Karachay-Balkar, Kumyk, a także do języka krymskiego tatarskiego. Język karaimski jest wciąż używanym językiem wśród karaimów na Litwie; jest używany przez Karaimów w życiu codziennym i w sprawach liturgicznych.
Polskie przewodnicy po Trokach razem z karaimskim lanczem i historia o karaimach, ich miejsc pochodzenia. Cena przewodnika zależy od ilości osób i terminu: +370 6999 8999 (WhatsApp) +48(22) 208 6556 , info@przewodnicy.lt
Historia: Pod koniec XIV wieku, kontynuując politykę ekspansjonizmu, wielki książę litewski Witold Wielki dotarł do Półwyspu Krymskiego. Sprowadził stamtąd 383 rodziny karaimskie na Litwę i osiedlił je w Trokach, w północno-zachodniej części miasta. Jakiś czas później osady karaimskie pojawiły się także w północnej części Litwy. W Trokach karaimowie byli strażnikami zamków książęcych; zajmowali się również rolnictwem, handlem i rzemiosłem. W tym czasie Troki były wielonarodowym miastem podzielonym na kilka obszarów według narodowej i religijnej przynależności mieszkańców. W 1441 r. Wielki książę litewski Kazimierz IV Jagiellończyk nadał Karaibom prawa magdeburskie. Zgodnie z tym przywilejem Karaimami rządził jeden przywódca, który podlegał bezpośrednio Wielkiemu Księciu Litewskiemu lub jego dworowi.
Od 1850 r. Litewscy karaimowie podlegali krymskiej karaimskiej komisji duchowieństwa. W 1863 r. Car wydał rozkaz ustanowienia drugiej karaibskiej rady duchowieństwa z osobnym duchowym przywódcą dla rosyjskich prowincji. Taki zarząd powstał w Trokach w 1869 r .; Boguslav Kaplanovsky (1806–1898) objął stanowisko hachana – najwyższego karaimskiego autorytetu religijnego i świeckiego. Po I-ej wojnie światowej przedstawiciele Karaimów z Wilna i Trok byli głęboko zaniepokojeni problemami narodowymi i religijnymi i postanowili połączyć się ze społecznościami karaimskimi Galicza i Łucka. Jesienią 1927 r. W Trokach odbyło się pierwsze zgromadzenie polskich karaimów; Seraya Shapshal (1873–1961), wybitna postać publiczna, akademicko-orientalistyczna, która mieszkała w Stambule w tym czasie, została wybrana najwyższym duchowym przywódcą Karaimów. Ceremonia konsekracji odbyła się w Wilnie w 1928 r. Po zostaniu hachanem S. Shapshal zaczął zbierać cenne przedmioty dziedzictwa kulturowego Karaimów z zamiarem założenia muzeum narodowego.
W 1938 r. Polski rząd przeznaczył 33 000 zł na budowę muzeum karaimskiego w Trokach. Prace budowlane rozpoczęły się pod nadzorem architekta J. Borowskiego; Karaimowie aktywnie uczestniczyli w tych pracach. 6 lipca 1938 r. odbyła się ceremonia poświęcenia kamienia węgielnego muzeum; w uroczystości wzięli udział przedstawiciele rządu i społeczeństwa z Wilna i Trok. W 1939 r. II-a wojna światowa przerwała prace budowlane. Kolekcja S. Shapshala pozostała w jego mieszkaniu w Wilnie i działała jako muzeum karaimskie do początku 1951 roku. W późniejszym roku muzeum zostało zamknięte, a eksponaty przekazano Litewskiej Akademii Nauk oraz Muzeum Historii i Etnografii Litwy. Po zamknięciu muzeum Karaimów S. Shapshal pracował w Instytucie Historii Litewskiej Akademii Nauk. S. Shapshal zmarł w 1967 r. I został pochowany na cmentarzu karaimskim w Wilnie, Liepkalnis. W 1967 r. W Trockim Muzeum Historycznym otwarto pierwszą wystawę Karaimów; kolekcja zgromadzona przez S. Shapshala stanowiła podstawę wystawy.
Religia: Religia karaimska, karaizm, jako odrębny ruch religijny, rozpoczęła się w VIII-wiecznej Persji. Karaizm opiera się na Starym Testamencie, nie uwzględniając żadnych późniejszych dodatków i komentarzy. Umożliwia indywidualne interpretacje, niezależnie od jakichkolwiek organów. Taka interpretacja Pisma Świętego jest główną zasadą karaizmu, a Dekalog jest głównym standardem moralnym. Kiedy centrum Karaizmu zostało przeniesione z Bagdadu do Jerozolimy (pod koniec VIII wieku) religia ta zaczęła rozprzestrzeniać się na inne kraje. Niektóre plemiona tureckie, które żyły na Krymie i na nizinach Wołgi, przeszły na karaizm. W końcu ten sam język, religia i zwyczaje połączyły te plemiona w naród karaimski. Ich potomkowie żyją obecnie na Litwie, w Polsce i na Półwyspie Krymskim. Świątynia karaimska nazywa się „kenesa”; duchowni dzielą się na młodszych, zwanych „hazzan”, i starszych – „ullu hazzan”; najwyższy hierarchia nazywa się „hachan”.
Najstarszymi źródłami pisanymi w języku karaimskim, które przetrwały do dnia dzisiejszego, są rękopisy teologii i prawa, a także hymny religijne. Ręcznie pisane książki były bardzo popularne wśród Karaimów. Rodziny karaimskie na Krymie i Litwie miały podobne ręcznie pisane książki, które różniły się zawartością. Nazywano je „medjuma” (w języku arabskim „medjuma” oznacza „kolekcja”). Oprócz modlitw i tekstów ceremonialnych w rękopisach zapisano wiele tekstów literackich i folklorystycznych. Od końca XIX wieku litewscy karaimowie korzystali z modlitewnika pod redakcją Feliksa Maleckiego, opublikowanego w Wilnie w 1890 r. Jakiś czas później modlitwy karaimskie zostały zebrane i opublikowane w jednym tomie przez Simonasa Firkovičiusa (1897–1982). W 1993 r. Starszy kaznodzieja Mykolas Firkovičius zebrał i opublikował książkę z codziennymi i świątecznymi modlitwami, z której obecnie korzystają Karaimowie. W 1994 roku opublikował także książkę psalmów i podręcznik do nauki języka karaimskiego.
Festiwale i tradycje: Karaimowie określają coroczne festiwale według kalendarza księżycowego. Pierwszy wielki festiwal w tym roku to Wielkanoc; obchodzone jest przez cały tydzień, a także upamiętnienie Wyjścia i wyzwolenia z Egiptu. W ramach przygotowań do Wielkanocy Karaimowie upiekli dużą ilość bułek z przaśnego ciasta, zwanego „tymbyl”. Ciasto było raczej trudne do ugniatania, dlatego zastosowano do tego specjalny stół z drewnianą ugniatarką. Niedziela Wielkanocna nazywa się „San Bashy”. Siedem tygodni po tym dniu był kolejny festiwal – Whit Sunday (Pentecost). Festiwal jest zawsze obchodzony w niedzielę, pięćdziesiątego dnia po niedzieli wielkanocnej i nazywa się dniem sera. Ciasto upieczone na ten dzień nazywa się „katlama”; ma 7 warstw twarogu, co symbolizuje siedem tygodni po Wielkanocy. Wnętrze lokalu zdobi zieleń. Jesienią (wrzesień – październik) Karaimowie świętują Święto Trąb, które jest również Festiwalem Nowego Roku, początkiem nowego roku rolniczego. Do II wojny światowej Karaimowie obchodzili starożytny festiwal – Dzień Sierpnia. Post ma ogromne znaczenie w karaizmie. W ciągu roku jest 6 postów. Pierwszy dotyczy Dnia Wszystkich Świętych i odbywa się w czerwcu i lipcu. Na początku postu cała społeczność gromadzi się w Kenii, gdzie odprawiana jest Msza Święta, aby odprawić zmarłych. Następnie karaimowie udają się na cmentarz, aby odwiedzić groby swoich krewnych. Karaimowie nie palą świec na swoich cmentarzach, ale zostawiają tam kwiaty. Wchodząc do grobu, trzeba pozdrowić zmarłych, a wychodząc pożegnać się, dotykając nagrobka serwetką. Post trwa przez miesiąc do Dnia Ofiary. Dopiero po zakończeniu postu karaimom wolno organizować wesela i inne uroczystości. Ceremonia ślubna jest najbardziej odświętnym rytuałem rodziny Karaimów; zostało zachowane do dnia dzisiejszego. Ślub składa się z zaręczyn, które mają moc prawną i odbywają się w domu panny młodej; następnie następuje ceremonia ślubna w Kenii i przyjęcie weselne, zwykle z udziałem wszystkich członków społeczności. Po urodzeniu dziecka jego imię ogłasza się w Kenii po kilku specjalnych modlitwach.
