Polskie dziedzictwo kulturalne w Wilnie

Dom Józefa Piłsudskiego (ul. Bokšto 8)
W tym domu mieszkał urodzony i wychowany na Litwie marszałek Józef Piłsudski, który na Wisłą po- wstrzymał bolszewików i wraz ze swymi żołnierzami odrodził niepodległą Polskę.

Skwer i pomnik S. Moniuszki (ul. Vilniaus)
Na skwerze naprzeciwko kościoła św. Katarzyny znajduje się popiersie Stanisława Moniuszki dłuta B. Bałzukiewicza (pomnik odsłonięto w 1922 r.). S. Moniuszko, znany polski kompozytor, w latach 1840–1858 mieszkał w Wilnie. Skomponował tu ope- rę „Halka” (premiera w Wilnie), „Hrabina” i oraz inne dzieła – operetki, utwory baletowe, kantaty na tematy z mitologii litewskiej.

Kościół św. Ducha (ul. Dominikonų 8) Imponująca bryła świątyni, wynosząca się ku gó- rze ponad ciasną przestrzeń Starówki, jest owocem przebudowy kościoła w stylu barokowym, przeprowa- dzonej z końcem XVII wieku. W kościele znajduje się późnobarokowy zespół ołtarzy, ambony i konfesjo- nału, mnóstwo cennych obrazów, organy mistrza A. Caspariniego, sklepienia i kopułę zdobią XVIII–XIX wieczne freski. Klasztor dominikanów założono tu w XVI wieku. Władze carskie zamieniły klasztor na więzienie, w którym osadzano litewskich i polskich patriotów – filaretów oraz powstańców z 1863r.. Jed- nym z nich był Józef Kalinowski, który później został świętym. W 1993 roku w kościele św. Ducha spotkał się z polskimi katolikami papież Jan Paweł II, odprawił tu także Mszę Świętą.

Świątynia Miłosierdzia Bożego (ul. Dominikonų 12)
Gotycki kościół, stojący w tym miejscu już w XV stuleciu, przebudowano po pożarze w połowie XVIII wieku. Carat zamienił świątynię na cerkiew, którą później zwrócono katolikom. Znajduje się tutaj obraz „Miłosierdzia Bożego” pędzla E. Kazimirowskiego, na- malowany według widzenia św. Faustyny.

Uniwersytet Wileński (ul. Universiteto 3)
Obsługa turystyczna tel. +370 5 268 7298; otwarte dla zwiedzających: I–VI 9.00–18.00 (latem), I–VI 9.30–17.30 (zimą). Zespół uniwersytetu ukształtował się w wiekach XVI–XIX. Uniwersytet słynie z 13 zamkniętych dzie- dzińców, kościoła św. Jana (XIV–XVIII w.) i najwyższej w mieście dzwonnicy (XVII-XVIII w.). Wielki dziedziniec, nazywany jest jeszcze imieniem pierwszego rektora uniwersytetu P. Skargi. W otaczających dzie dziedziniec arkadach znajdują się tablice pamiątkowe poświęcone słynnym wychowankom i profesorom uniwersytetu. W okresie rozkwitu uniwersytetu na początku XIX w. wykładali tu słynni polscy naukowcy J. i A. Śniadeccy, historyk J. Lelewel i inni. Działały tajne organizacje studenckie – filomaci, filareci. W la- tach 1919–1939 uczelnię tę nazywano Uniwersytetem Stefana Batorego.

Kościół św. Krzyża (pl. S. Daukanto 1)
Sądzi się, że kościół Świętego Krzyża wybudowano w XIV w. w miejscu zamordowania franciszkanów, gdzie później wytrysnęło cudowne źródełko. W XVII w. z Polski przybyli bonifratrzy i przebudowali na kościół dom mieszkalny. Założyli szpital, gdzie leczyli także chorych psychicznie. W czasach sowieckich kościół zamieniono na salę koncertową, później kościół i cudowny obraz Matki Boskiej Śnieżnej (Matki Boskiej Bonifraterskiej) zwrócono wiernym.

Bazylika archikatedralna św. Stanisława i św. Władysława (Šventaragio g., Vilnius 01143) . To najważniejszy kościół na Litwie, zbudowany po chrzcie Litwy w miejscu pogańskiej świątyni Perkūnasa. Pod koniec XVIII w. architekt W. Gucewicz przebudował katedrę w stylu klasycyzmu, zachował jednak barokowe arcydzieło – kaplicę Św. Kazimierza. Tu w srebrnym sarkofagu spoczywają szczątki świętego patrona Polski i Litwy. Także, w królewskim mauzoleum, spoczywa król polski i wielki książę litew- ski Aleksander Jagiellończyk, oraz dwie żony króla polskiego i wielkiego księcia litewskiego Zygmunta Augusta – Elżbieta Habsburżanka i Barbara Radziwiłłówna i serce króla Polski Władysława IV Wazy. W czasach sowieckich zamknięta i zamieniona na salę koncertowo-wystawową katedra wróciła do wiernych dopiero po odzyskaniu przez Litwę niepodległości. Rzeźbiarz S. Kuzma odtworzył na frontonie kościoła zniszczone w czasach sowieckich figury Św. Stanisława, Św. Heleny i Św. Kazimierza (aut. K. Jelski). W 1993 r. katedrę odwiedził papież Jan Paweł II.

Muzeum Adama Mickiewicza (ul. Bernardinų 11). Godziny otwarcia: I–V 10.00– 17.00, VI–VII 10.00–14.00. Polski poeta litewskiego pochodzenia, romantyk A. Mickiewicz studiował na Uniwersytecie Wileńskim. W 1823 r. mieszkając w domu przy ulicy Bernardyńskiej redagował poemat „Grażyna”. Obecnie znajduje się tu muzeum Adama Mickiewicza. Miejsca zamieszkiwa- nia poety w Wilnie upamiętnia 7 tablic pamiątkowych.

Pomnik Adama Mickiewicza (ul. Maironio, Vilnius 01124)
Pomnik sławnego poety, dzieło G. Jokūbonisa, odsłonięto w 1984 r. Wokół niego umieszczono płyty z płaskorzeźbami na tematy z „Dziadów” (rzeźb. H. Kuna).

. Domy Juliusza Słowackiego i Józefa Ignacego Kraszewskiego (ul. Pilies 22 i 24). Na ul. Pilies znajduje się budynek Uniwersytetu Wileńskiego, w którym mieszkał prof. Euzebiusz Słowacki z synem Juliuszem, późniejszym poetą. W Wilnie J. Słowacki mieszkał 15 lat, ukończył Uniwersytet Wileński i tutaj napisał swoje pierwsze utwory. Na podwórzu domu znajduje się pamiątkowa tablica i popiersie. Przy ul. Pilies 24 stoi gotycki dom z XVI wieku, w którym w latach 1830–1835 mieszkał Józef J. Kraszewski. Pisał on dużo na temat historii i mitologii litewskiej, współpracował z działaczami litewskiego odrodzenia narodowego.

. Kościół św. Trójcy i klasztor Bazylianów (ul. Aušros Vartų 11, Vilnius 01304). Gdy władze carskie wyśledziły tajne towarzystwastudenckie, w 1823 r. w Wilnie narodził się największy proces sądowy studencki w Europie. W zamienio-nym na więzienie klasztorze bazylianów więziono A. Mickiewicza, I. Domejkę i in. filomatów i filaretów. A. Mickiewicz pisze o tym w „Dziadach”, wydarzenia te upamiętniają także tablice pamiątkowe oraz ekspozy-cja w „Celi Konrada”.

Ostra Brama (ul. Aušros Vartų g. 14, Vilnius 01303)
Kaplica Ostrobramska jest jednym z najświętszych miejsc na Litwie. Wiodą do niej szlaki pielgrzymów z wielu krajów. Znajdujący się tutaj obraz Najświętszej Marii Panny, Madonny Wileńskiej, słynie cudami. Obraz został namalowany w pierwszej ćwierci XVII w. temperą na dębowych deskach. W XVII–XVIII ww. wileńscy złotnicy ozdobili obraz srebrną pozłacaną szatą. W XX stuleciu był dwukrotnie koronowany papieskimi koronami, a Matka Boska Ostrobramska otrzymała tytuł Matki Miłosierdzia. W 1993 roku w Kaplicy Ostrobramskiej modlił się papież Jan Paweł II.

Kościół św. Apostołów Piotra i Pawła (ul. Antakalnio, parking)
Najsłynniejszy barokowy kościół w Wilnie wybudowano w latach 1668–1686, jednak prace zdobnicze wnętrz trwały do 1704 r. W kościele znajduje się ponad 2000 posągów z białego stiuku. Wierni czczą cudowny obraz Najświętszej Marii Panny Łaskawej i figurę Jezusa Nazareńskiego. W 1993 r. kościół odwiedził papież Jan Paweł II.

Cmentarz na Rossie (Rasų kapinės, ul. Rasų)
Jest to najsłynniejszy cmentarz w Wilnie. Otwarto go w 1801 r. Pośrodku nekropolii stoi neogotycka ka- plica (rzeźb. T. Tyszecki). Naprzeciwko głównego wej- ściasą pochowani polscy żołnierze, którzy polegli w l. 1919–1920 i w 1944. Pomiędzy grobami wojskowymi, w centralnym miejscu, pod czarną granitową płytą spoczywa matka Józefa Piłsudskiego i jego serce.

. Kościół Znalezienia Krzyża Świętego i Kalwa- ria Wileńska (ul. Kalvarijų 225) . Świątynię zbudowano tu w 1669, później została przebudowana w stylu barokowym. Nieopodal kościo- ła znajduje się Kalwaria Wileńska – Droga Krzyżowa z 35 kapliczkami, opowiadającymi o przebiegu męczeń- skiej drogi Chrystusa. W 1963 r. władze sowieckie na- kazały zniszczyć kapliczki; odbudowano je w 2002 r.

Kościół Franciszkanów (ul. Trakų 9/1)
Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny (Franciszkanów) jest świątynią gotycką – do dziś moż- na tu podziwiać kryształowe sklepienia, która w XVIII w. zyskała rysy barokowe. W kaplicy znajduje się fi- gura Najświętszej Marii Panny Niepokalanie Poczętej, zwanej Białą Panią. Obok kościoła – dawny klasztor franciszkanów konwentualnych.

Przewodnik po Wilnie w języku polskim. <Przewodnicy.LT> oferuje lokalnych polskich przewodników po Wilnie i okolicach.

Dom Józefa Piłsudskiego (ul. Bokšto 8)
W tym domu mieszkał urodzony i wychowany na Litwie marszałek Józef Piłsudski, który na Wisłą po- wstrzymał bolszewików i wraz ze swymi żołnierzami odrodził niepodległą Polskę.

Skwer i pomnik S. Moniuszki (ul. Vilniaus)
Na skwerze naprzeciwko kościoła św. Katarzyny znajduje się popiersie Stanisława Moniuszki dłuta B. Bałzukiewicza (pomnik odsłonięto w 1922 r.). S. Moniuszko, znany polski kompozytor, w latach 1840–1858 mieszkał w Wilnie. Skomponował tu ope- rę „Halka” (premiera w Wilnie), „Hrabina” i oraz inne dzieła – operetki, utwory baletowe, kantaty na tematy z mitologii litewskiej.

Kościół św. Ducha (ul. Dominikonų 8) Imponująca bryła świątyni, wynosząca się ku gó- rze ponad ciasną przestrzeń Starówki, jest owocem przebudowy kościoła w stylu barokowym, przeprowa- dzonej z końcem XVII wieku. W kościele znajduje się późnobarokowy zespół ołtarzy, ambony i konfesjo- nału, mnóstwo cennych obrazów, organy mistrza A. Caspariniego, sklepienia i kopułę zdobią XVIII–XIX wieczne freski. Klasztor dominikanów założono tu w XVI wieku. Władze carskie zamieniły klasztor na więzienie, w którym osadzano litewskich i polskich patriotów – filaretów oraz powstańców z 1863r.. Jed- nym z nich był Józef Kalinowski, który później został świętym. W 1993 roku w kościele św. Ducha spotkał się z polskimi katolikami papież Jan Paweł II, odprawił tu także Mszę Świętą.

Świątynia Miłosierdzia Bożego (ul. Dominikonų 12)
Gotycki kościół, stojący w tym miejscu już w XV stuleciu, przebudowano po pożarze w połowie XVIII wieku. Carat zamienił świątynię na cerkiew, którą później zwrócono katolikom. Znajduje się tutaj obraz „Miłosierdzia Bożego” pędzla E. Kazimirowskiego, na- malowany według widzenia św. Faustyny.

Uniwersytet Wileński (ul. Universiteto 3)
Obsługa turystyczna tel. +370 5 268 7298; otwarte dla zwiedzających: I–VI 9.00–18.00 (latem), I–VI 9.30–17.30 (zimą). Zespół uniwersytetu ukształtował się w wiekach XVI–XIX. Uniwersytet słynie z 13 zamkniętych dzie- dzińców, kościoła św. Jana (XIV–XVIII w.) i najwyższej w mieście dzwonnicy (XVII-XVIII w.). Wielki dziedziniec, nazywany jest jeszcze imieniem pierwszego rektora uniwersytetu P. Skargi. W otaczających dzie dziedziniec arkadach znajdują się tablice pamiątkowe poświęcone słynnym wychowankom i profesorom uniwersytetu. W okresie rozkwitu uniwersytetu na początku XIX w. wykładali tu słynni polscy naukowcy J. i A. Śniadeccy, historyk J. Lelewel i inni. Działały tajne organizacje studenckie – filomaci, filareci. W la- tach 1919–1939 uczelnię tę nazywano Uniwersytetem Stefana Batorego.

Kościół św. Krzyża (pl. S. Daukanto 1)
Sądzi się, że kościół Świętego Krzyża wybudowano w XIV w. w miejscu zamordowania franciszkanów, gdzie później wytrysnęło cudowne źródełko. W XVII w. z Polski przybyli bonifratrzy i przebudowali na kościół dom mieszkalny. Założyli szpital, gdzie leczyli także chorych psychicznie. W czasach sowieckich kościół zamieniono na salę koncertową, później kościół i cudowny obraz Matki Boskiej Śnieżnej (Matki Boskiej Bonifraterskiej) zwrócono wiernym.

Bazylika archikatedralna św. Stanisława i św. Władysława (Šventaragio g., Vilnius 01143) . To najważniejszy kościół na Litwie, zbudowany po chrzcie Litwy w miejscu pogańskiej świątyni Perkūnasa. Pod koniec XVIII w. architekt W. Gucewicz przebudował katedrę w stylu klasycyzmu, zachował jednak barokowe arcydzieło – kaplicę Św. Kazimierza. Tu w srebrnym sarkofagu spoczywają szczątki świętego patrona Polski i Litwy. Także, w królewskim mauzoleum, spoczywa król polski i wielki książę litew- ski Aleksander Jagiellończyk, oraz dwie żony króla polskiego i wielkiego księcia litewskiego Zygmunta Augusta – Elżbieta Habsburżanka i Barbara Radziwiłłówna i serce króla Polski Władysława IV Wazy. W czasach sowieckich zamknięta i zamieniona na salę koncertowo-wystawową katedra wróciła do wiernych dopiero po odzyskaniu przez Litwę niepodległości. Rzeźbiarz S. Kuzma odtworzył na frontonie kościoła zniszczone w czasach sowieckich figury Św. Stanisława, Św. Heleny i Św. Kazimierza (aut. K. Jelski). W 1993 r. katedrę odwiedził papież Jan Paweł II.

Muzeum Adama Mickiewicza (ul. Bernardinų 11). Godziny otwarcia: I–V 10.00– 17.00, VI–VII 10.00–14.00. Polski poeta litewskiego pochodzenia, romantyk A. Mickiewicz studiował na Uniwersytecie Wileńskim. W 1823 r. mieszkając w domu przy ulicy Bernardyńskiej redagował poemat „Grażyna”. Obecnie znajduje się tu muzeum Adama Mickiewicza. Miejsca zamieszkiwa- nia poety w Wilnie upamiętnia 7 tablic pamiątkowych.

Pomnik Adama Mickiewicza (ul. Maironio, Vilnius 01124)
Pomnik sławnego poety, dzieło G. Jokūbonisa, odsłonięto w 1984 r. Wokół niego umieszczono płyty z płaskorzeźbami na tematy z „Dziadów” (rzeźb. H. Kuna).

. Domy Juliusza Słowackiego i Józefa Ignacego Kraszewskiego (ul. Pilies 22 i 24). Na ul. Pilies znajduje się budynek Uniwersytetu Wileńskiego, w którym mieszkał prof. Euzebiusz Słowacki z synem Juliuszem, późniejszym poetą. W Wilnie J. Słowacki mieszkał 15 lat, ukończył Uniwersytet Wileński i tutaj napisał swoje pierwsze utwory. Na podwórzu domu znajduje się pamiątkowa tablica i popiersie. Przy ul. Pilies 24 stoi gotycki dom z XVI wieku, w którym w latach 1830–1835 mieszkał Józef J. Kraszewski. Pisał on dużo na temat historii i mitologii litewskiej, współpracował z działaczami litewskiego odrodzenia narodowego.

. Kościół św. Trójcy i klasztor Bazylianów (ul. Aušros Vartų 11, Vilnius 01304). Gdy władze carskie wyśledziły tajne towarzystwastudenckie, w 1823 r. w Wilnie narodził się największy proces sądowy studencki w Europie. W zamienio-nym na więzienie klasztorze bazylianów więziono A. Mickiewicza, I. Domejkę i in. filomatów i filaretów. A. Mickiewicz pisze o tym w „Dziadach”, wydarzenia te upamiętniają także tablice pamiątkowe oraz ekspozy-cja w „Celi Konrada”.

Ostra Brama (ul. Aušros Vartų g. 14, Vilnius 01303)
Kaplica Ostrobramska jest jednym z najświętszych miejsc na Litwie. Wiodą do niej szlaki pielgrzymów z wielu krajów. Znajdujący się tutaj obraz Najświętszej Marii Panny, Madonny Wileńskiej, słynie cudami. Obraz został namalowany w pierwszej ćwierci XVII w. temperą na dębowych deskach. W XVII–XVIII ww. wileńscy złotnicy ozdobili obraz srebrną pozłacaną szatą. W XX stuleciu był dwukrotnie koronowany papieskimi koronami, a Matka Boska Ostrobramska otrzymała tytuł Matki Miłosierdzia. W 1993 roku w Kaplicy Ostrobramskiej modlił się papież Jan Paweł II.

Kościół św. Apostołów Piotra i Pawła (ul. Antakalnio, parking)
Najsłynniejszy barokowy kościół w Wilnie wybudowano w latach 1668–1686, jednak prace zdobnicze wnętrz trwały do 1704 r. W kościele znajduje się ponad 2000 posągów z białego stiuku. Wierni czczą cudowny obraz Najświętszej Marii Panny Łaskawej i figurę Jezusa Nazareńskiego. W 1993 r. kościół odwiedził papież Jan Paweł II.

Cmentarz na Rossie (Rasų kapinės, ul. Rasų)
Jest to najsłynniejszy cmentarz w Wilnie. Otwarto go w 1801 r. Pośrodku nekropolii stoi neogotycka ka- plica (rzeźb. T. Tyszecki). Naprzeciwko głównego wej- ściasą pochowani polscy żołnierze, którzy polegli w l. 1919–1920 i w 1944. Pomiędzy grobami wojskowymi, w centralnym miejscu, pod czarną granitową płytą spoczywa matka Józefa Piłsudskiego i jego serce.

. Kościół Znalezienia Krzyża Świętego i Kalwa- ria Wileńska (ul. Kalvarijų 225) . Świątynię zbudowano tu w 1669, później została przebudowana w stylu barokowym. Nieopodal kościo- ła znajduje się Kalwaria Wileńska – Droga Krzyżowa z 35 kapliczkami, opowiadającymi o przebiegu męczeń- skiej drogi Chrystusa. W 1963 r. władze sowieckie na- kazały zniszczyć kapliczki; odbudowano je w 2002 r.

Kościół Franciszkanów (ul. Trakų 9/1)
Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny (Franciszkanów) jest świątynią gotycką – do dziś moż- na tu podziwiać kryształowe sklepienia, która w XVIII w. zyskała rysy barokowe. W kaplicy znajduje się fi- gura Najświętszej Marii Panny Niepokalanie Poczętej, zwanej Białą Panią. Obok kościoła – dawny klasztor franciszkanów konwentualnych.

Przewodnik po Wilnie w języku polskim. <Przewodnicy.LT> oferuje lokalnych polskich przewodników po Wilnie i okolicach.

Kościoły, klasztory, pomniki przypominają o ścisłych związkach Litwinów i Polaków w przeszłości. Także dzisiaj wierni z Polski przybywają do Wilna, by na własne oczy zobaczyć wizerunek Ostrobramskiej i pomodlić się przy cudownym obrazie.

Dom Józefa Piłsudskiego (ul. Bokšto 8)
W tym domu mieszkał urodzony i wychowany na Litwie marszałek Józef Piłsudski, który na Wisłą po- wstrzymał bolszewików i wraz ze swymi żołnierzami odrodził niepodległą Polskę.

Skwer i pomnik S. Moniuszki (ul. Vilniaus)
Na skwerze naprzeciwko kościoła św. Katarzyny znajduje się popiersie Stanisława Moniuszki dłuta B. Bałzukiewicza (pomnik odsłonięto w 1922 r.). S. Moniuszko, znany polski kompozytor, w latach 1840–1858 mieszkał w Wilnie. Skomponował tu ope- rę „Halka” (premiera w Wilnie), „Hrabina” i oraz inne dzieła – operetki, utwory baletowe, kantaty na tematy z mitologii litewskiej.

Kościół św. Ducha (ul. Dominikonų 8) Imponująca bryła świątyni, wynosząca się ku gó- rze ponad ciasną przestrzeń Starówki, jest owocem przebudowy kościoła w stylu barokowym, przeprowa- dzonej z końcem XVII wieku. W kościele znajduje się późnobarokowy zespół ołtarzy, ambony i konfesjo- nału, mnóstwo cennych obrazów, organy mistrza A. Caspariniego, sklepienia i kopułę zdobią XVIII–XIX wieczne freski. Klasztor dominikanów założono tu w XVI wieku. Władze carskie zamieniły klasztor na więzienie, w którym osadzano litewskich i polskich patriotów – filaretów oraz powstańców z 1863r.. Jed- nym z nich był Józef Kalinowski, który później został świętym. W 1993 roku w kościele św. Ducha spotkał się z polskimi katolikami papież Jan Paweł II, odprawił tu także Mszę Świętą.

Świątynia Miłosierdzia Bożego (ul. Dominikonų 12)
Gotycki kościół, stojący w tym miejscu już w XV stuleciu, przebudowano po pożarze w połowie XVIII wieku. Carat zamienił świątynię na cerkiew, którą później zwrócono katolikom. Znajduje się tutaj obraz „Miłosierdzia Bożego” pędzla E. Kazimirowskiego, na- malowany według widzenia św. Faustyny.

Uniwersytet Wileński (ul. Universiteto 3)
Obsługa turystyczna tel. +370 5 268 7298; otwarte dla zwiedzających: I–VI 9.00–18.00 (latem), I–VI 9.30–17.30 (zimą). Zespół uniwersytetu ukształtował się w wiekach XVI–XIX. Uniwersytet słynie z 13 zamkniętych dzie- dzińców, kościoła św. Jana (XIV–XVIII w.) i najwyższej w mieście dzwonnicy (XVII-XVIII w.). Wielki dziedziniec, nazywany jest jeszcze imieniem pierwszego rektora uniwersytetu P. Skargi. W otaczających dzie dziedziniec arkadach znajdują się tablice pamiątkowe poświęcone słynnym wychowankom i profesorom uniwersytetu. W okresie rozkwitu uniwersytetu na początku XIX w. wykładali tu słynni polscy naukowcy J. i A. Śniadeccy, historyk J. Lelewel i inni. Działały tajne organizacje studenckie – filomaci, filareci. W la- tach 1919–1939 uczelnię tę nazywano Uniwersytetem Stefana Batorego.

Kościół św. Krzyża (pl. S. Daukanto 1)
Sądzi się, że kościół Świętego Krzyża wybudowano w XIV w. w miejscu zamordowania franciszkanów, gdzie później wytrysnęło cudowne źródełko. W XVII w. z Polski przybyli bonifratrzy i przebudowali na kościół dom mieszkalny. Założyli szpital, gdzie leczyli także chorych psychicznie. W czasach sowieckich kościół zamieniono na salę koncertową, później kościół i cudowny obraz Matki Boskiej Śnieżnej (Matki Boskiej Bonifraterskiej) zwrócono wiernym.

Bazylika archikatedralna św. Stanisława i św. Władysława (Šventaragio g., Vilnius 01143) . To najważniejszy kościół na Litwie, zbudowany po chrzcie Litwy w miejscu pogańskiej świątyni Perkūnasa. Pod koniec XVIII w. architekt W. Gucewicz przebudował katedrę w stylu klasycyzmu, zachował jednak barokowe arcydzieło – kaplicę Św. Kazimierza. Tu w srebrnym sarkofagu spoczywają szczątki świętego patrona Polski i Litwy. Także, w królewskim mauzoleum, spoczywa król polski i wielki książę litew- ski Aleksander Jagiellończyk, oraz dwie żony króla polskiego i wielkiego księcia litewskiego Zygmunta Augusta – Elżbieta Habsburżanka i Barbara Radziwiłłówna i serce króla Polski Władysława IV Wazy. W czasach sowieckich zamknięta i zamieniona na salę koncertowo-wystawową katedra wróciła do wiernych dopiero po odzyskaniu przez Litwę niepodległości. Rzeźbiarz S. Kuzma odtworzył na frontonie kościoła zniszczone w czasach sowieckich figury Św. Stanisława, Św. Heleny i Św. Kazimierza (aut. K. Jelski). W 1993 r. katedrę odwiedził papież Jan Paweł II.

Muzeum Adama Mickiewicza (ul. Bernardinų 11). Godziny otwarcia: I–V 10.00– 17.00, VI–VII 10.00–14.00. Polski poeta litewskiego pochodzenia, romantyk A. Mickiewicz studiował na Uniwersytecie Wileńskim. W 1823 r. mieszkając w domu przy ulicy Bernardyńskiej redagował poemat „Grażyna”. Obecnie znajduje się tu muzeum Adama Mickiewicza. Miejsca zamieszkiwa- nia poety w Wilnie upamiętnia 7 tablic pamiątkowych.

Pomnik Adama Mickiewicza (ul. Maironio, Vilnius 01124)
Pomnik sławnego poety, dzieło G. Jokūbonisa, odsłonięto w 1984 r. Wokół niego umieszczono płyty z płaskorzeźbami na tematy z „Dziadów” (rzeźb. H. Kuna).

. Domy Juliusza Słowackiego i Józefa Ignacego Kraszewskiego (ul. Pilies 22 i 24). Na ul. Pilies znajduje się budynek Uniwersytetu Wileńskiego, w którym mieszkał prof. Euzebiusz Słowacki z synem Juliuszem, późniejszym poetą. W Wilnie J. Słowacki mieszkał 15 lat, ukończył Uniwersytet Wileński i tutaj napisał swoje pierwsze utwory. Na podwórzu domu znajduje się pamiątkowa tablica i popiersie. Przy ul. Pilies 24 stoi gotycki dom z XVI wieku, w którym w latach 1830–1835 mieszkał Józef J. Kraszewski. Pisał on dużo na temat historii i mitologii litewskiej, współpracował z działaczami litewskiego odrodzenia narodowego.

. Kościół św. Trójcy i klasztor Bazylianów (ul. Aušros Vartų 11, Vilnius 01304). Gdy władze carskie wyśledziły tajne towarzystwastudenckie, w 1823 r. w Wilnie narodził się największy proces sądowy studencki w Europie. W zamienio-nym na więzienie klasztorze bazylianów więziono A. Mickiewicza, I. Domejkę i in. filomatów i filaretów. A. Mickiewicz pisze o tym w „Dziadach”, wydarzenia te upamiętniają także tablice pamiątkowe oraz ekspozy-cja w „Celi Konrada”.

Ostra Brama (ul. Aušros Vartų g. 14, Vilnius 01303)
Kaplica Ostrobramska jest jednym z najświętszych miejsc na Litwie. Wiodą do niej szlaki pielgrzymów z wielu krajów. Znajdujący się tutaj obraz Najświętszej Marii Panny, Madonny Wileńskiej, słynie cudami. Obraz został namalowany w pierwszej ćwierci XVII w. temperą na dębowych deskach. W XVII–XVIII ww. wileńscy złotnicy ozdobili obraz srebrną pozłacaną szatą. W XX stuleciu był dwukrotnie koronowany papieskimi koronami, a Matka Boska Ostrobramska otrzymała tytuł Matki Miłosierdzia. W 1993 roku w Kaplicy Ostrobramskiej modlił się papież Jan Paweł II.

Kościół św. Apostołów Piotra i Pawła (ul. Antakalnio, parking)
Najsłynniejszy barokowy kościół w Wilnie wybudowano w latach 1668–1686, jednak prace zdobnicze wnętrz trwały do 1704 r. W kościele znajduje się ponad 2000 posągów z białego stiuku. Wierni czczą cudowny obraz Najświętszej Marii Panny Łaskawej i figurę Jezusa Nazareńskiego. W 1993 r. kościół odwiedził papież Jan Paweł II.

Cmentarz na Rossie (Rasų kapinės, ul. Rasų)
Jest to najsłynniejszy cmentarz w Wilnie. Otwarto go w 1801 r. Pośrodku nekropolii stoi neogotycka ka- plica (rzeźb. T. Tyszecki). Naprzeciwko głównego wej- ściasą pochowani polscy żołnierze, którzy polegli w l. 1919–1920 i w 1944. Pomiędzy grobami wojskowymi, w centralnym miejscu, pod czarną granitową płytą spoczywa matka Józefa Piłsudskiego i jego serce.

. Kościół Znalezienia Krzyża Świętego i Kalwa- ria Wileńska (ul. Kalvarijų 225) . Świątynię zbudowano tu w 1669, później została przebudowana w stylu barokowym. Nieopodal kościo- ła znajduje się Kalwaria Wileńska – Droga Krzyżowa z 35 kapliczkami, opowiadającymi o przebiegu męczeń- skiej drogi Chrystusa. W 1963 r. władze sowieckie na- kazały zniszczyć kapliczki; odbudowano je w 2002 r.

Kościół Franciszkanów (ul. Trakų 9/1)
Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny (Franciszkanów) jest świątynią gotycką – do dziś moż- na tu podziwiać kryształowe sklepienia, która w XVIII w. zyskała rysy barokowe. W kaplicy znajduje się fi- gura Najświętszej Marii Panny Niepokalanie Poczętej, zwanej Białą Panią. Obok kościoła – dawny klasztor franciszkanów konwentualnych.

Przewodnik po Wilnie w języku polskim. <Przewodnicy.LT> oferuje lokalnych polskich przewodników po Wilnie i okolicach.